ફરાર આરોપીને આગોતરા જામીન આપી ન શકાય : સુપ્રિમ કોર્ટ

supreme court of india

સુપ્રિમ કોર્ટે કહ્યું છે કે અપરાધિક મામલાની તપાસમાં સહયોગ નહિ કરનાર અને કોર્ટ દ્વારા ફરાર જાહેર આરોપીને આગોતરા જામીન આપી શકાય નહિ. ચીફ જસ્ટીસ પી.સદાશિવમ અને જસ્ટીશ રંજન ગોગોઇની ખંડપીઠે કહ્યું છે કે આગોતરા જામીન આપવાના કોર્ટના અધિકારનો માત્ર અપવાદરૂપ મામલામાં જ ઉપયોગ થવો જોઇએ જયાં એવું લાગે કે વ્યકિતને ખોટી રીતે ફસાવવામાં આવ્યો છે.

સુપ્રિમ કોર્ટના પૂર્વ નિર્ણયોનો હવાલો આપતા બેંચે કહ્યું છે કે, જો કોઇને દંડ પ્રક્રિયા સંહિતાની કલમ ૮૨ હેઠળ ફરાર કે ઘોષિત અપરાધી જાહેર કરાયેલ હોય તો તે આગોતરા જામીન મેળવવાને હક્કદાર નથી. ખંડપીઠે કહ્યું છે કે આ જોગવાઇ સ્પષ્ટ કરે છે કે દંડ પ્રક્રિયા સંહિતાની કલમ ૪૩૮ હેઠળ પ્રદત અધિકાર અસાધારણ સ્વરૂપનો છે અને તેનો ઉપયોગ અપવાદ સ્વરૂપ મામલામાં જ થવો જોઇએ જયાં એવું લાગે કે વ્યકિતને ખોટી રીતે ફસાવવામાં આવેલ છે કે એવું લાગે કે કોઇ અપરાધનો આરોપી વ્યક્તિ પોતાની સ્વતંત્રતાનો દુરૂપયોગ નહિ કરે. કોર્ટે એક વ્યકિતને કથીત રીતે ઝેર આપીને મારી નાખવાની ઘટના બાદ ફરાર બે આરોપીઓ તે આગોતરા જામીન આપવાના મ.પ્રદેશ હાઇકોર્ટના નિર્ણયને રદ કરતા આમ જણાવ્યું હતું. ખંડપીઠે કહ્યું છે કે, હાઇકોર્ટ એ સમજવામાં નિષ્ફળ રહ્યું છે કે, કાનૂનમાં એ નિﾍતિ વ્યવસ્થા છે કે જયારે કોઇ પણ આરોપી ફરાર જાહેર થાય કે તે તપાસમાં સહકાર ન આપતો હોય તો તેને આગોતરા જામીન આપવા ન જોઇએ.

છત્તીસગઢના મુખ્ય ન્યાયાધીશ દરરોજ પ્રથમ ચુકાદો હિ‌ન્દીમાં આપે છે

Yatindra Sinh

છત્તીસગઢ હાઇકોર્ટના મુખ્ય ન્યાયાધિશ યતીન્દ્ર સિંહ રોજ હિ‌ન્દીમાં ચુકાદો આપે છે. આ ક્રમ તેમના ચીફ જસ્ટિસ બન્યા બાદ સતત ચાલી રહ્યો છે. કોર્ટમાં તેમનો પ્રથમ કલાક હિ‌ન્દીને સમર્પિ‌ત હોય છે. હાઇકોર્ટમાં કાર્યભાર સંભાળ્યા બાદ મુખ્ય ન્યાયાધિશ યતીન્દ્રસિંહે વકીલોને હિ‌ન્દીમાં કામ કરવા જણાવ્યું હતું. બાદમાં તેમણે જાતે જ હિ‌ન્દીમાં ચુકાદો આપવાની શરૂઆત કરી હતી. તેઓ અલ્હાબાદના છે અને ઓક્ટો. ૨૦૧૨થી અહીંનો હોદ્દો સંભાળ્યો છે.

દેશની મોટા ભાગની તમામ હાઇકોર્ટમાં અંગ્રેજીમાં જ દલીલો કરવામાં આવે છે અને ચુકાદાઓ પણ અંગ્રેજીમાં જ અપાય છે. બંધારણમાં એવી જોગવાઇ છે કે હાઇકોર્ટમાં જે-તે રાજ્યની સ્થાનિક ભાષાનો ઉપયોગ કરી શકાય છે. બંધારણની કલમ ૩૪૮ (૨) માં તેની જોગવાઈ કરવામાં આવી છે. વકીલો હિ‌ન્દીમાં દલીલો કરી શકે છે. છત્તીસગઢના વૈકુંઠપુરમાં રહેતા જસ્ટિસ ગુલાબ ગુપ્તા વર્ષો પહેલાં મધ્યપ્રદેશ હાઇકોર્ટમાં હિ‌ન્દીમાં ચુકાદો આપતા હતા. ચીફ જસ્ટિસ દ્વારા હિ‌ન્દીમાં આપવામાં આવેલા ચુકાદા સાથે જ તેનો અંગ્રેજીમાં પણ અનુવાદ કરવામાં આવે છે. વકીલ કે અસીલ હિ‌ન્દી અને અંગ્રેજીમાં તેની નકલ મેળવી શકે છે. થોડા દિવસો અગાઉ તેમણે બિલાસપુર નગર નિગમમાં કામ કરનારા એક કોન્ટ્રાક્ટરની અરજી ઉપર પણ હિ‌ન્દીમાં ચુકાદો આપ્યો હતો. મે ૨૦૦૧થી સપ્ટેમ્બર ૨૦૦૬ સુધી છત્તીસગઢ હાઇકોર્ટના જજ રહેલા જસ્ટિસ ફખરુદ્દીને પોતાના કાર્યકાળમાં ઘણા ચુકાદાઓ હિ‌ન્દીમાં આપ્યા હતા.

એક સ્વાતંત્ર સેનાની વડીલના કેસમાં તેમણે લગભગ ૪૦ પાનાંનો ચુકાદો હિ‌ન્દીમાં આપ્યો હતો. ૨૦૦૪માં ભરણપોષણના એક કેસમાં તેમણે છત્તીસગઢી ભાષામાં ચુકાદો આપ્યો હતો. ફુલ કોર્ટના નિર્ણયની જાણકારી આપવા અંગે તેમણે તેનો શ્રેય યતીન્દ્રસિંહને આપ્યો હતો. તેમણે જણાવ્યું હતું કે મુખ્ય ન્યાયાધિશે કોર્ટમાં હિ‌ન્દીનું વાતાવરણ બનાવવા માટે અગત્યની ભૂમિકા ભજવી છે.